"Kotka i Generał" - Nino Haratischwili

Książka Niny Haratischwili może okazać się niezmiernie ważną powieścią, zwłaszcza dla czytelnika próbującego zrozumieć oblicza czeczeńskiej wojny i tego, co działo się na jej zapleczu. Absurdalne zachowania rosyjskich żołnierz i ich duchowe spustoszenie.

„Kotka i Generał” to coś więcej niż tylko powieść. To rzadko spotykana hybrydowa publikacja, która łączy w sobie piękno i przerażenie. Fakty z literacką fikcją oraz wymiary, które powodują, że powieść staje się wyjątkowa. Jej siła tkwi nie tylko w fabule, ale i stylu autorki i potędze słowa. Jej liryczność i piękno, które ze sobą niesie, nadaje jej rangi i mocy oddziaływania na drugiego człowieka.


Fabuła powieści została osadzona na bazie prawdziwych wydarzeń, które miały miejsce podczas wojny czeczeńskiej. A dokładnie mówiąc, na podstawie historii siedemnastoletniej dziewczyny uprowadzonej z wioski, brutalnie zgwałconej i zamordowanej. Absurdem wydaje się fakt, iż bohaterka pochodziła ze wsi, która tak naprawdę nie toczyło walk z rosyjskimi oddziałami. Mimo to uznano ją za szpiega i snajpera.
Jej rolę odgrywa w powieści Nura, dziewczyna, dla której życie wydaje się za ciasne. Nie boi się marzyć o wielkim świecie i wolności. Dla niej gotowa jest złamać zwyczaje i rodzinne tradycje. Wierna własnemu „ja” patrzy na świat i otaczającą ją rzeczywistość w sposób daleki od utartych ram społeczności, w której żyje. Nie została jednak dana jej szansa ani na życie, ani spełnienie marzeń. Jej los za to odbił swoje piętno na nie jednym pokoleniu i ludziach, którym owa historia była obca.

Równoległe do historii Nury z 1995 r. i losu czeczeńskiej społeczności autorka przedstawia nam historie Oseska. Młodego Rosjanina zamkniętego w twierdzy wzniesionej z pamiątek i uwielbienia dla jego ojca – bohatera wojennego. Tymczasem on – woli książki. Nie ma jednak odwagi stawić czoła rodzinnym tradycjom i iść drogą własnych marzeń.

Skutki owych wydarzeń autorka odnajduje daleko w przyszłości. Dlatego też i przenosi czytelnika do roku 2016. Akcja, która się rozgrywa współcześnie, jest niestety wcale nie mniej dramatyczna niż 20 lat wcześniej. Śmierć wydaje się nie mieć końca a los na tyle przewrotny, by wymierzać karę nie tylko winnym. Nowe życie w nowym świecie okazuje się ponosić skutki minionych wydarzeń wręcz ze zdwojoną siłą.

Historia Nury dopada też Kotkę w kraju pozornie wolnym od tamtej wolny. Wina młodej kobiety leży jedynie w jej urodzie i niepodważalnym podobieństwie do Czeczenki. Jako aktorka otrzymuje rolę nie do odrzucenia. Ma zagrać, postać owej dziewczyny. Jej zleceniodawca to jeden z najbogatszych oligarchów w Rosji, nazywany Generałem. Czemu ma służyć owa mistyfikacja, autorka zdradza bardzo powoli, powodując tym samym spore napięcie i wzbudzając niepohamowaną ciekawość czytelnika.

Nie jest to jednak historia, tylko i wyłącznie Kotki i Generała, na co wskazuje tytuł powieści. Czytelnik znajdzie w niej szerokie spektrum postaci, a każda z nich stanowi istotny element większej całości. Każda inna, z pasmem osobistych doświadczeń i przeżyć – fascynująca. Wisienką na torcie jest też samo zakończenie utworu, które zaskakuje z atomową siłą, by pozostawić czytelnika na długo w cichym odrętwieniu wokół własnych myśli i jej bohaterów.

 "Nodar odszedł, przyszła wolność, lecz była to wolność krwawa, pachnąca żelazem i dla wielu zbyt trudna, wolność drogo kupiona, bo większość oddała za nią wszystko, co miała, niektórzy - a było ich niemało - także życie" 

Wielka epicka powieść sięgająca miana arcydzieła. Obszerna i bogata w treści, których nie sposób wymazać z pamięci. Historia o winie o odkupieniu – zbrodni i karze, ludzkim sumieniu, wojnie i wolności.

Tytuł: Kotka i Generał

Autor: Nino Haratischwili

Wydawnictwo: Otwarte

Liczba stron: 624 s.

Data wydania: 2019